OVER THORBECKE

De geschiedenis over Thorbecke is veelomvattend en interessant om te weten. Hij heeft niet alleen een enorme stempel gedrukt op ons politieke, maar zeker ook op ons infrastructurele landschap. 

Familie

Johan Rudolf Thorbecke is op 14 januari 1798 geboren. Hij was het tweede kind – van 9 – van Frederik Willem Thorbecke en Christine Regina Thorbecke. Zijn ouders waren neef en nicht, waarbij hun huwelijk vooral van zakelijk belang was voor de handelsfirma van de familie Thorbecke.
Oorspronkelijk kwam deze familie uit Borgholzhausen (Duitsland), een dorp tussen Osnabrück en Bielefeld. Zij handelden in linnen en koloniale goederen, later richtten zij zich meer op de verwerking én handel in tabak. De straat waar Thorbeckes geboortehuis én de pakhuizen van de firma stonden heette in die tijd ‘Den Dijk’. Deze vormde een bedrijvige handelskade buiten de oude stadswal aan de rand van Zwolle. De familie Thorbecke bezat hier vanaf 1685 een pand – Den Dijk 36 – van waaruit zij de handel konden uitbreiden in de route tussen Duitsland en Amsterdam. Later kochten zij ook het pand op nummer 35, het huidige Staatshuys aan de Thorbeckegracht 11.

Thorbecke geschiedenis

Jeugd

Frederik Willem was geen zakenman en trok zich in 1804 terug uit de familiefirma. Het enige bezit dat de familie mocht houden was hun woonhuis aan Den Dijk 35. Vanaf dat moment heeft Thorbeckes vader geen betaalde betrekking meer gehad en leefde het gezin Thorbecke in grote armoede. Hierdoor werden zij afhankelijk van giften en leningen van familie uit Duitsland.
Thorbeckes vader had zich echter een nieuw doel gesteld. Johan Rudolf moest een betekenisvol leven krijgen met een goede baan. Al op jonge leeftijd vergaarde Johan Rudolf, onder leiding van zijn vader, gedurende 14 uur per dag kennis op verschillende vakgebieden. Hiermee moest hij de naam Thorbecke weer aanzien geven, iets wat hem zelf niet gelukt was. Deze periode heeft hem gevormd en lag uiteindelijk aan de basis van zijn latere loopbaan in de politiek.

Thorbecke geschiedenis inspiratiebron

Vorming

Op 17 jarige leeftijd (in 1815) verhuisde Johan Rudolf naar Amsterdam om zich verder te ontwikkelen en te studeren. In 1820 rondde hij succesvol zijn studie Letteren & Rechten af aan de universiteit te Leiden. In dat jaar vertrok hij ook naar Duitsland om onderzoek te doen op het gebied van wijsbegeerte in de geschiedenis.
Na 5 jaar kwam hij in financiële problemen en verhuisde naar Gent waar hij buitengewoon hoogleraar werd aan de Universiteit. Tot 1830 vielen België en Nederland onder ‘Het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden’. Na de opstand in 1830 moest hij Gent verlaten en vond een baan aan de Universiteit te Leiden, waar hij hoogleraar Diplomatie en moderne Geschiedenis werd.
In deze periode ontstonden ook de eerste activiteiten om een bijdrage te leveren aan het debat over de herziening van de Grondwet. Hij trad toe tot de gemeenteraad in Leiden en werd – toen nog – kortstondig lid van de Tweede Kamer.

Thorbecke geschiedenis

Betekenis

In 1848 stelde koning Willem II – mede onder druk van de politieke onrust in de buurlanden – een Grondwetscommissie in. Onder het bezielende voorzitterschap van Thorbecke kregen zij de opdracht om de Grondwet ingrijpend te herzien. Vanaf 1849 heeft Thorbecke met tussenpozen drie kabinetten geleid. In deze perioden heeft hij enorm veel tot stand gebracht waaronder het ‘Huis van Thorbecke’: de bestuurlijke inrichting van rijk, provincie en gemeente. De Provinciewet en Gemeentewet zijn ondertussen een aantal keren aangepast en herschreven, maar de bestuurlijke structuur is nog steeds intact.

Naast het gegeven dat Thorbecke de staatsinrichting politiek vorm heeft gegeven, was hij ook verantwoordelijk voor verschillende infrastructurele projecten. Deze hebben ons land enorm vooruit geholpen. Bijvoorbeeld de uitbreiding van het Spoorwegennet, de aanleg van het Noordzeekanaal en de Rotterdamse Waterweg. Maar ook op het gebied van het onderwijs zorgde hij ervoor dat de Wet op het Middelbaar onderwijs werd aangenomen. Hieruit ontstond later de H.B.S. (Hogere Burger School). Hij was ook de initiator die ervoor zorgde dat vrouwen niet alleen werden toegelaten tot de H.B.S en universiteit, maar ook examens mochten afleggen.

Staatshuys homepage schilderij Thorbecke geschiedenis

Gezin

Thorbecke trouwde in 1836 met Adelheid Solger, die hij tijdens zijn reis door Duitsland had ontmoet. Zij was vanaf dat moment zijn grote steun en toeverlaat. Ze kregen twee dochters en vier zoons. Drie zoons overleden op jonge leeftijd, waarvan twee op zee. Zijn twee dochters kregen, na het overlijden van hun vader, vanuit de overheid een levenslange pensioenuitkering aangeboden.
In 1870 overleed Adelheid plotseling, waarna volgens Thorbecke ‘het leven zijn waarde had verloren’. Twee jaar later, op 4 juni 1872, stierf Thorbecke aan de gevolgen van een longontsteking.
Hij ligt begraven op de algemene begraafplaats aan de Kerkhoflaan in Den Haag.

Thorbecke en Solger geschiedenis